Dallas’taki bir Anglikan kilisesinde rahip olarak görev yapıyorum ve kilise eliyle acı çekmiş pek çok insana pastörlük yapma ayrıcalığına ve sorumluluğuna sahibim. Cemaatimizden bazıları açıkça istismara uğradı. Bazılarının inançları bir liderin düşüşüyle sarsıldı. Bazıları meşru sorular sordukları için cemaatten uzaklaştırıldı.
Her ne kadar kilise incinmesi tüm bu farklı deneyimleri adlandırmak ve toplamak için her zaman en iyi terim olmasa da kendi cemaatimdeki pek çok kişinin Mesih’in bedeninden zarar gördüğü inkâr edilemez. Bir kilisenin birine zarar vermesi ile genel anlamda kilisenin birine zarar vermesi arasında, özellikle de yerel olarak ve kişiden kişiye gerçekleşmesi gereken iyileşme ve uzlaşma açısından bir ayrım vardır. Ancak acı deneyimlerimizi bir bütün olarak kilise içinde çerçevelemek de bir o kadar önemlidir.
Ne de olsa Pavlus, Mesih’in tek bir bedene, yani kiliseye sahip olduğunu ve bu bedenin sevgiyle, başımız olan Mesih’in doluluğuna doğru inşa edildiğini ısrarla vurgular (Efesliler 4:4, 15-16). Ayrıca bedenin bir üyesi acı çektiğinde hepsinin acı çektiğinde ısrar eder (1Ko. 12:26). Mesih’in bedeni olarak kiliseye ilişkin sağlam bir görüş, hem bu bedenin bütünlüğünü ve sağlığını hem de bu bedenin kendi üyelerinden çektiği acıyı kucaklamalıdır.
Cemaatimizdeki acı hikayelerini duydukça, kilisemiz bu insanlara iyi bakma sorumluluğunu hissetti. Lisanslı bir danışman olan eşim ve ben bu acıları, yaralarını kabul edebileceğimiz ve iyileşme yolunda anlamlı bir adım atmalarına yardımcı olmaya çalışabileceğimiz bir ortamda ele almak istedik. Bu nedenle kısa bir süre önce “Hristiyan Cemaatinin Acıları ve Vaatleri” adlı bir hafta sonu seminerine ev sahipliği yaptık.
Birlikte geçirdiğimiz süre içinde her hikâyenin bütün karmaşıklığıyla başa çıkamayacağımızı biliyorduk, ancak bir başlangıç yapabilirdik. Acıyı adlandırmanın başlangıç için bir yer olduğunu fark ettik. İnsanların Hristiyan topluluğunun vaatlerini yeniden kucaklayabilmeleri için öncelikle acılarını kabul etmeleri ve başkalarının da kabul etmesini sağlamaları gerektiğini hissettik. Birlikte geçirdiğimiz zaman içinde, Mesih’in yaralı bedeni olarak kilise imgesi, Hristiyan topluluğunun hem acısını hem de vaadini içinde barındırıyordu.
Mesih’in kilisesi birçok şekilde acı çeker. Bu acıların bazıları, yoksulluk ve zulüm gibi, kilisenin dışından gelir. Ancak bu acıların bir kısmı, yozlaşma ve bölünme gibi, kilisenin içinden gelir. Başka bir deyişle, bazı yaralar kendi kendine açılır.
Mesih’in bedeninin kendi kendine açabileceği yaraları kabul etmeli ve bu yaraların nasıl iltihaplanıp iyileşmeden kalabileceğini de kabul etmeliyiz. Aynı şekilde, yaranın acısının çoğu zaman inkâr ve görmezden gelmeyle, bazen de ilk yarayı açanların korumasıyla daha da arttığını kabul etmeliyiz.
İnkâr bireysel düzeyde gerçekleşebilir; yarayı kabul etmekte isteksiz davranırız çünkü bu kabul çok pahalıya mal olacakmış gibi gelir. Ancak gerçekten iyileşmek için, insanlar kendilerini kimin incittiğini ve ne olduğunu belirtmelidir. Michelle Van Loon’un yazdığı gibi, “Acının kaynağını ve kapsamını belirlemek önemlidir.”
İnkâr kurumsal düzeyde de gerçekleşir. Mesih’in bedeni olarak kiliseye daha sağlam bir bakış, Mesih’in kilisesini inşa ettiğini ve cehennemin kapılarının ona karşı üstün gelemeyeceğini daha iyi anladığımız için kurumsal sorunlar ve çatışmalarla yüzleşmemize yardımcı olabilir (Matta 16:18). Başka bir deyişle, bir lider düşebilir veya bir cemaat dağılabilir- bunlar küçük şeyler değildir- ancak tarihin kapsamı içinde Mesih kilisesini inşa edecektir. Bedenini yeniden kuracaktır.
Yaranın inkârı ve yok sayılması nasıl ilk yarayı daha da derinleştiriyorsa, kolay açıklamalar da öyle. Kilisenin ellerinde yaşanan acılar karşısında, iyi niyetli cemaat üyeleri genellikle üstün körü sarfedilen ayetleri ve Pazar okulu basmakalıp sözlerini öne sürerler. Zarar vermek istemeseler de Eyüp’ün arkadaşları gibi olurlar; Eyüp anlaşılmaz acılara katlanırken onlar mutlak ve kolay açıklamalara sarılırlar (Eyüp 2:11).
Böylesine dikkatsiz bir teselli genellikle kendini koruma biçimidir. Ne de olsa Eyüp’ün arkadaşları Eyüp'ün çektiği acılar konusunda yanılıyorlarsa, Tanrı ve gerçeklik hakkındaki görüşleri konusunda da yanılıyorlar demektir. Eyüp’ün çektiği acıları tam olarak kabul etmek onlar için çok pahalıya mal olacaktır, bu yüzden eskimiş doğruluk anlayışlarıyla yetinirler. Sonunda Rab bu sahte tesellicilerle yüzleşir ve onlara “kulum Eyüp’ün söylediği gibi O’nun hakkımda gerçeği söylemediklerini” söyler (42:7-9).
Yarayı kabul etmek, inkâr ve reddetmeyi aşmak ve kolay açıklamalara direnmek- bunların hiçbiri kolay değildir. Ancak inkâr edilen bir yara iyileştirilemez. Acı bedenin içinden geldiğinde, bir anlamda daha fazla acı verir ve kabul edilmesi daha zordur.
Bu acıyı adlandırmayı nasıl öğrenebiliriz? Bakışlarımızı Mesih’in çarmıhtaki kendi yaralı bedenine çevirerek.
Özellikle Kutsal Cuma’da, bakışlarımızı bizim acılarımızı taşıyan kederler adamına çeviririz. İnancımızın paradoksu, onun yarasında bizim iyileşmemizdir; bu nedenle kilise için kendi yaralarımızı kabul etmek ne kadar önemliyse, kendi yarasında bizim yaralarımızı taşıyan kişiye bakmak daha da önemlidir.
Mesih’in yaraları sadece bizim iyileşme vaadimizi değil, aynı zamanda kilisenin kökeninin gizemini de barındırır. İlk kilise çarmıha gerilme olayı üzerinde düşünürken, dikkatlerini belirli bir ayete, “askerlerden birinin İsa’nın böğrünü bir mızrakla deldiğini ve aniden kan ve su aktığını” kaydeden Yuhanna 19:34 ayetine yöneltmişlerdir.
Bu ayet üzerinde düşünen ilk kilisedeki birçok kişi, Mesih’in yaralı tarafından kilisenin doğduğu konusunda ısrar etmiştir. Origen (M.S. 185-254) bu inancı güçlü bir cümleyle ifade eder: “Mesih’in böğründeki yaradan kilise doğdu ve onu gelini yaptı.”
Kilise bir yaradan doğmuştur. İlk kilise, son Adem’in ölüm uykusunda çarmıhta ağır bir şekilde asılı olduğunu gördü, ama onun yanından, yarasından yeni bir Havva doğdu: kilise. Bizler gibi bu yaradan doğan kilise, Kutsal Cuma, Kutsal Cumartesi ve Paskalya Pazarı boyunca Mesih’le birlikte yolculuk eder. Onun tutkusunda kendi yolumuz ve kendi şifamız vardır.
Bu günlerin sırası bize Mesih’in zaferinin şeklinin bir U dönüşü olduğunu hatırlatır. Çarmıhta inişine başlar ve ölümle mezara doğru kayar. Ölümün karanlığında, en alçak noktaya ulaşana kadar yolculuğu yukarı doğru dönmez. Bu U’nun çukuru bize onun bizimle olan dayanışmasının mutlak olduğunu ve ölümün en alt noktalarına bile uzandığını hatırlatır. Ancak aşağıya doğru iniş aniden sevginin ivmesiyle yukarıya doğru sallanır. Zaferle öne fırlar, ancak ortaya çıktığında hala yaralarını taşımaktadır.
Çarmıha gerilmiş Mesih’in yaralarını düşünmeyi öğrenirken, kilisenin kendi yaralı bedenine bakmayı da öğrenebiliriz; yaralarımız iyileşmemizi etkileyeceği için değil, kilisenin başı bizim acılarımızı taşıyan ve ölümden diriltilmiş olan Acıların Adamı olduğu için. Onun yaralarıyla şifa buluruz (Yşa. 53:5). Onun yarasıyla kilise doğmuştur.
Mesih’in kilisesine olan sevgim derinleştikçe, özellikle kendi üyelerine verebileceği zarardan duyduğum üzüntü de arttı. Kolektif acımızın karanlığının yanında bu sevginin parlaklığını tutmayı nasıl öğrenebiliriz? Pek çok kişi iyileşme sürecinde ağıt yakmanın gücünün altını çizmiştir. Ağıtta, bir zamanlar yasak gibi görünen dualar birdenbire acımızı ve yalnızlığımızı Tanrı’nın huzurunda dile getirir. Ancak iyileşmemize yardımcı olabilecek bir başka dua türü daha vardır: kilise için kilise olarak dua etmek, bedeni için bedeni olarak dua etmek.
Mesih ölmeden önce kendisine iman edecek herkes için dua eder (Yuhanna 17:20-21). Mesih bedeni için dua ederken, bizim de nasıl dua etmemiz gerektiğini örneklemektedir. Mesih’in kilisesine katılmış olan bizler de onun kilisesi için dua etmeliyiz. Kilise için hiçbir zaman bağımsız ya da ilgisiz bir şekilde dua etmeyiz. Kilise için, kilise olarak, kilise içinde dua ederiz. Vaftizde Mesih’le birlikte gömüldükten ve yaşamın yeniliğinde yürümek üzere dirildikten sonra, O’nun bedenine dahil olmuş kişiler olarak dua ederiz.
Ancak bu bedenin hem acısını hem de vaadini kabul edecek şekilde nasıl dua edebiliriz? 17’nci yüzyıl Canterbury Başpiskoposu ve şehit William Laud’un The Book of Common Prayer’da toplanan bir duası, Mesih’in bedeninin iki taraflı doğasını çok iyi yansıtmaktadır:
Yüce Peder, kutsal katolik kilisen için dua ediyoruz. Onu tüm hakikatle, tüm hakikat içinde tüm esenlikle doldur. Yozlaştığı yerde onu arındır; hatalı olduğu yerde onu yönlendir; yanlış olduğu yerde onu düzelt. Doğru olduğu yerde, onu güçlendir; yokluk içinde olduğu yerde, ona sağla; bölündüğü yerde, onu yeniden birleştir; Kurtarıcımız Oğlun İsa Mesih’in hatırı için. Amin.
Seminerimizde, küçük bir değişiklikle bu duayı birlikte ederek zamanımızı sonlandırdık. “Yaralandığın yerde onu iyileştir” ifadesini ekledik. Bu, acımızın gerçekliğini kabul etmenin ama aynı zamanda bu acıyı iyileştirebilecek olanı da kabul etmenin bir yoluydu. Böylece gözlerimizi kendi yaralarımızdan onun yaralarına çevirmiş olduk.
Kilise olarak, kilise için, kilise içinde dua etmek, kendi şifasını isteyen bir beden olarak, damadın bizi Söz’ün suyuyla yıkamasını isteyen bir gelin olarak dua ettiğimiz anlamına gelir.
Kilise olarak, kilise için, kilisenin içinde bir umut eylemi olarak dua ederiz, doğum yaramızın da diriliş yoluyla dirildiğini biliriz. Bu yara şimdi bile Mesih’in günah, utanç ve ölüme karşı zaferinin bir işareti olarak taşıdığı bir yaradır.
Christopher Myers (PhD, Durham) Dallas’taki Aziz Bartholomew Anglikan Kilisesi’nin küratörüdür. The Road Between Here and There adresinde blog yazıyor.
Translation by Miras Publishing.
